Bankacılık Ne Hale Geldi?

Karikatürün Oskar’ı olarak anılan Aydın Doğan Vakfı Uluslararası Karikatür Yarışması’nda yarışan karikatürlerden biri… İnsan bankacılık ne hale geldi demeden edemiyor: Cevabı da Krugman vermiş. Bizden de Krugman’a destek gelmiş.

Krizden Biz Nasıl Çıkarız?

Dünya ekonomisinin krizden çıkış senaryolarına formasyonlar üzerinden değindik. Peki krizden biz (gelişmekte olan ülkeler) nasıl çıkacağız? Ayrışma (decoupling) hipotezi kriz yeni yeni patlak verirken üzerinde çokça konuşulan bir kavramdı. Kriz küresel bir resesyona dönüp hepimizi etkisi altına alınca bir anlamda geçerliliğini yitirdi. Geçtiğimiz günlerde  Economist’de çıkan yazı kavramı yeniden gündeme getiriyor; ama krizden çıkarken. Ayrışma 2.0 başlıklı yazı Çin ekonomisindeki bazı gelişmelere bakarak (sabit yatırımlar ve tüketimdeki artış) gelişmekte olan ülkelerin daha krizi daha çabuk atlatabilecekleri belirtilmiş.  “İdari Eylemcilik” (Government Activism) ile ancak bunun sağlanabilceği vurgulanmış. Dani Rodrik  Kriz Sonrası Büyüme (Growth After Crisis) başlıklı yazısında Economist’in İdari Eylemcilik kavramını ayrıntılı açıklamış. Rodrik’ e göre hükümet müdahalesi şu kanallarla gerçekleşmeli:

• Sanayi Politikaları (Vergi muafiyeti, yönlendirilmiş kredi, yatırım desteği…)
• Girdi Maliyetlerinin Düşürülmesi
• Gelir Desteği (Politikası)

Şu ana kadar bizdeki önlemler (ÖTV indirimi, kredi garanti fonu gibi) Sanayi Politikaları kanalına dahil. Girdi maliyetlerinin düşürülmesi, yerli ara malı kullanımının teşviki, SGK kesintilerinin indirimi, harcama çekleri de sıkça konuşuluyor. Hazinenin borçlanma limitleri, dış kaynak ihtiyacı/maliyeti de ana kısıtlar olarak kabul edilebilir. Bu çerçevede Hasan Ersel’in vurguladığı Orta Vadeli Program‘a gereksinimimiz var gibi görünüyor.

U, L, V, Kanca derken…

Krizden nasıl çıkacağız? U tipi, V tipi, L tipi daha sonra Servet Yıldırım’dan öğrendiğim kanca tipine Ümit İzmen yeni bir formasyon ekledi:

“Türkiye krizden nispeten hızlı çıkabilir, ancak uygulanacak politikalara bağlı olarak büyüme hızının bir artıp bir azaldığı bir döneme girilebilir. Bu da, ekonominin sürekli dalgalandığı, bir büyüdüğü, bir küçüldüğü 90’lı yıllara geri dönmek demek. Yani krizden çıkışımız inişli çıkışlı, istikrarsız bir büyüme dönemine bağlanarak, Arap alfabesindeki sin (ﺱ ) harfiyle gösterilebilecek bir nitelik kazanabilir. Kriz sonrasını da sorunlu ve sıkıntılı hale getirecek sin-tipi krizden çıkışa dikkat! (Gerçi bu harfi kullanmakla da risk alıyorum ama, ne de olsa bilimsel ilerleme risksiz olmuyor.)”